Kaluđerske bare
Mitrovac
Zaovine
Šljivovica
Predov krst
Sokolina
Osluša

Ravna stena u Zaovinama

  Bookmark and Share

 

Slike Ravne stene

U dolini reke Beli Rzav, na Lukama, nalazi se atraktivni spomenik prirode, geomorfološka atrakcija, Grad. Ovaj monolit nastao je abrazijom nekadašnjeg Panonskog mora, a kasnije jezera koje je isteklo kanjonom Ćurića sklopova. Predstavlja najstariji oblik reljefa u Mokrogorsko-rzavskoj sinklinali i stoji kao arhaični spomenik geologije planine Tare .(M. Zerenski; „Reljef planine Tare")

Grad je imao zanimljivu srednjovekovnu istoriju. Na njemu se nalaze drevni ostaci srednjovekovnog utvrđenja verovatno iz doba srpskih dinastija Kotromanića ili Altomanovića, a u kasnijim vremenima, kako navodi Stojan Obradović u delu „Načertanije okruga užičkog", i utočište slavnog i legendarnog Kostreš Harambaše, hajduka i odmetnika od turskog zuluma. Grad ima samo dva prilaza, jedan kroz pećinu sa jugozapadne strane i drugi, klesani, sa severa.

Legendu o gradu zapisao je Milan Đ. Milićević 1874. godine, tadašnji ministar prosvete Srbije, u delu „Kneževina Srbija". Toponimi po Zaovinama, Polom, Nevoljan, Opsjek, bili su prepreke za plemića koji je otišao u rat i vraćao se, jer ga je verna ljuba izneverila sa slugom. Plemić savlada sve prepreke, obesi nevjernu ljubu o klen na Gradu i ode u svet.

Sad se na Gradu gnezdi i klikće sivi soko, prirodna retkost Balkana, i krasi ga retka vrsta žute perunike, možda antropogeni relikt nekadašnjeg cveća koje su sadili srednjovekovna vlastela Grada.

Milan Ć. Milićević navodi u „Kneževini Srbiji" da je čuveni ugarski plemić Jovan Zapolja koji je vladao Vojvodinom, poreklom iz ovog kraja.

U seobama stanovništva, kad su se doselili Hercegovci - Ere u Zaovine, sagrađena je crkva brvnara u blizini srednjovekovne nekropole pod Gradom. To mesto se i danas zove Crkvina. Ova crkva je bila duhovni centar ne samo za Taru i Zlatibor već i za Višegradsku župu i sve do Rudog. U Zaovine se nikada Turci doselili nisu, da bi tek 1834. godine prešli granicu Alaj-beg iz Priboja i Ibrahim-beg iz Višegrada sa Hercegovačkim Turcima i zapalili Zaovine i crkvu pod Gradom. „Novine serbske" od 8. marta 1834. godine pišu kako su Zaovljanci hrabro branili crkvu: „Imena njina zaslužuju u istoriji junaštva ovekovečnaja i da su ovi: Pop Đorđe Đurić, Gligorije Popović i dva brata Jelisavčići, sva četvorica iz Zaovina". (Novak Živković: „Užički nemiri '). Crkva je tada zapaljena i crkveni centar je preseljen u Mokru Goru - Kršanje.

Ispod Grada postoje ruine srednjovekovne crkvene bazilike. Poreklo ove crkve nije opsežnije proučeno. Možda je to Mrkšina crkva u kojoj je štampano Četvorojevanđelje koje se pominje u Resavskoj prepisivačkoj školi, jer je njen lokalitet enigma. Zna se da je deo Četvorojevanđelja pisan u Rujanskoj crkvi u Staparima, a deo u Mrkšinoj crkvi. Milan Đ. Milićević u „Kneževini Srbiji" predpostavlja da je prepisivačka škola bila i u skrivenim crkvama koje su bile na Tari i Zlatiboru. Praznina o ovim saznanjima sledi zbog kompletnog odseljavanja stanovništva u seobama pod Čarnojevićem pre doseljavanja Hercegovaca.

Drevni grad u Zaovinama svakako zaslužuje posebnu pažnju, i naučnu i turističku. Nalazi se u neposrednoj blizini Zaovljanskih jezera i mesta gde je pronađena Pančićeva omorika. Lokalitet ovog arhaičnog pejzaža inspirisao je i dr Vidana Nikolića u pisanju svog prrvog literarnog dela „Kamen posinak“.

Ideja da se izgradi put Mokra Gora - Zaovine realizovala bi između ostalog i kompletan turistički doživljaj posle čuda ispod Šargana, kroz prelepe pejzaže Kršanja, Barakovca i kanjona Đurića Sklopova, gde se gnezde orlovi krstaši, nalaze boravišta medveda i divokoza, a o biljnim retkostima da i ne govorimo.

Ko ne bi poželeo videti i saznati i mnogo više od ovog.

Raško Kojadinović

 

 

 

Tara planina - sobe - apartmani - informacije - galerije slika

ideas 8 web design Mare & Djuro 2007-2013